TRAFİK KAZALARI NETİCESİNDE ARAÇLARDA MEYDANA GELEN ''Araç Değer Kaybı'' TAZMİNATI

Bir motorlu kara taşıtında meydana gelen değer kaybı, maddi hasarlı olarak gerçekleşmiş bir trafik kazası sonucunda, kusurlu olmayan veya az kusurlu olan araç işletene ait olan aracın orijinalliğinin bozulmasına, tramer kayıt sisteminde hasar kaydı oluşmasına ve böylece emsal araçlara göre daha az bir miktarda değeri olacağı anlamına gelmektedir. Bir trafik kazası sonucu değer kaybı talep edebilmek için, karşı tarafın asli kusurlu olması gerekmektedir. Peki bir sürücü hangi hallerde asli kusurlu sayılacaktır ?

A. Trafik Kazalarında Sürücü Kusurlarının Tespiti ve Asli Kusur Sayılan Haller

KTK. m.84 uyarınca; Araç sürücüleri trafik kazalarında;

a) Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geçme,

b) Taşıt giremez trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına girme,

c) İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya yol bölümüne girme,

d) Arkadan çarpma,

e) Geçme yasağı olan yerlerde geçme,

f) Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma,

g) Şeride tecavüz etme,

h) Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama,

i) Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama,

j) Manevraları düzenleyen genel şartlara uymama,

k) Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde, zorunlu haller dışında park etme veya duraklama ve her durumda gerekli tedbirleri almama,

l) Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun olarak park edilmiş araçlara çarpma, Hallerinde asli kusurlu sayılırlar.

Belirtilmelidir ki bu hallerin doğru şekilde tespiti ve sonrasında sigorta şirketleri ile iletişime geçilerek değer kaybı başvurularında bulunulması bakımından uzman bir avukat ile süreç takibi yapılması, kazazedeleri daha büyük maddi kayıplardan kurtaracaktır.

B. Değer Kaybı Nasıl Tespit Edilir ?

Değer Kaybı Bedeli, emsal hasarsız araçların internet ortamındaki satış fiyatları ile benzer onarım gördükten sonraki satış fiyatlarının araştırılıp piyasa analiz yöntemi mantığına göre mukayese edilmesi sonucunda oluşacak değer kaybı zarar bedeli kilometre esas alındığında; kusurlu olmayan veya az kusurlu araç işletenin aracında oluşan değer kaybı, alınacak bir bilirkişi (ekspertiz) raporuyla tespit edilecektir. Nitekim yerleşik Yargıtay uygulaması da bu yönde olup buna göre;

Yargıtay 17. Hukuk dairesi 2016/16005 e. , 2019/8593 k. uyarınca;

“…4-hükme esas alınan bilirkişi raporunda, araç değer kaybının belirlenmesi dairemizce kabul görmüş kriterlere uygun bulunmamaktadır. Dairemiz uygulamasına göre, davacının talep ettiği değer kaybı zararı belirlenirken yapılması gereken, ARACIN KAZA TARİHİ İTİBARİYLE SERBEST PİYASA KOŞULLARINA GÖRE HASARSIZ HALDEKİ 2. EL DEĞERİNİN BELİRLENMESİ VE ARACIN TAMİR EDİLMESİNDEN SONRA, ARACIN YAŞI, HASAR MİKTARI VE HASARLI KISIMLARIN ÖZELLİĞİ DİKKATE ALINDIĞINDA YİNE SERBEST PİYASA KOŞULLARINDA 2.EL DEĞERİNDE NE KADARLIK BİR AZALMA OLACAĞININ BELİRLENMESİNDEN İBARETTİR. Bu durumda mahkemece, yukarıda açıklanan ilkeler ışığında araçtaki değer kaybının tespiti hususunda yeniden başka bir kişiden bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yetersiz bilirkişi raporu benimsenerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir…’’

B. Maddi Hasarlı Trafik Kazası Sonucu Ne Adımlar İzlenmelidir ?

Maddi hasara ve değer kaybına sebebiyet veren bir trafik kazasının meydana gelmesi sonucunda alınması gereken ilk aksiyon, motorlu kara taşıtının olduğu yerde durdurulmasıdır. (Olunan yer bir otoyolun amiyane bir tavırla göbeğinde olsa bile veya bir ara sokakta olsa bile taşıtların kaza pozisyonundan farklı bir pozisyona alınmamasına özen gösterilmelidir.) Nitekim, kaza pozisyonu bozulmamış her iki aracın da hem ayrı ayrı hem de birlikte olacak şekilde özenle fotoğraflarının çekilmesi gerekir.

Sonrasında her iki tarafın birlikte düzenleyeceği, kazanın oluş şeklini detaylarıyla birlikte gerçeğe uygun bir şekilde kaleme alacakları bir kaza tespit tutanağının düzenlenmesi gerekir. Kaza tespit tutanağında özellikle kusurlu tarafın, kusurlu olduğunu belirtecek ifadeler kullanılması, ileriki aşamalarda kusurun ispatı açısından önem taşımaktadır. (Bu tutanakların eksiksiz doldurulmasına ve imzalanmasına azami önem gösterilmelidir.)

Son olarak kazayı gerçekleştiren kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortasının poliçesinin, taşıtının ruhsatının ve ehliyetinin fotoğrafları çekilerek veya bir kopyaları alınarak taraflar olay yerinden ayrılacaklardır.

Bu aşamadan sonra hasar görmüş aracın tamir ve onarımını gerçekleştirmek için karşı anlaşmalı bir servise gidilerek araç, karşı tarafın sigorta teminatının kapsamında kalacak şekilde onarım işlemi gördürülür.

ÖNEMLİ BİLGİ: Pert Olan Araçlar İçin Değer Kaybı Alınamaz. Bu şekildeki bir araç için alınacak tazminat, ''Araç Pert Bedelidir.''

C. Maddi Hasarlı Trafik Kazası Sonucu

Değer Kaybı Tazminatı Talep Edebilmek İçin Hangi Belgeler Gerekir ?

Yukarıda da belirtildiği gibi, kaza gerçekleştikten sonra taşıtta meydana gelen tahribat, kusurlu olan taşıtın bağlı olduğu sigorta şirketi tarafından giderilecek olup, bu giderim/onarım işlemi tamamlandıktan sonra, sıra araçta meydana gelen değer kaybının tespiti ve talebine gelecektir.

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun ‘’Sigortanın kapsamı’’ başlıklı 1409. Maddesinde, ‘’Sigortacı, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur.’’ Hükmü amir olunmuştur. O halde bir maddi hasarlı trafik kazası neticesinde bir kara taşıtında değer kaybı oluşması durumunda kusurlu olan tarafa bağlı olan sigorta şirketi, bu değer kaybını da karşılamak yükümlülüğü altında kalmaktadır.

Peki sigorta şirketine bu talepte bulunabilmek için hangi belgelerin derlenmesi gerekmektedir ?

1. Tarafların Ruhsat Örnekleri

2. Başvurucunun Kimlik Fotokopisi (Vekaleten yapılan başvurularda vekaletname)

3. Tarafların Ehliyet Örnekleri

4. Trafik Sigortası Poliçe Örneği

5. Kaza Tespit Tutanağı

6. Eksper Raporu

7. Tamirat Masraflarına Ait Belgeler

8. Sigorta Şirketine Yazılacak Bir Başvuru Dilekçesi

9. Sigorta Şirketinden Yapılan Ödemelerin Dekontu (Dava Aşaması İçin)

10. Sigortanın Olumsuz Yönde Vermiş Olduğu Cevabın Bir Örneği (Dava Aşaması İçin)

D. Araç Değer Kaybı İsteminde Zamanaşımı

Maddi hasarlı bir trafik kazası sonucunda mağdur olan araç sahibinin değer kaybı isteyebilmesi için kanunda öngörülen zamanaşımı süresi, kazanın gerçekleşmesinden itibaren 2 sene olarak düzenlenmiştir.

KUSURLU BİR ARACIN SİGORTASININ OLMAMASI

TAZMİNAT ALINMASINA ENGEL MİDİR ?

Bir aracın sigortasının olmaması, kaza halinde tazminat alınabilmesine engel değildir. Bu tarz durumlar için Güvence Hesabı kurulmuştur. Güvence Hesabı, 2007 tarihinde Sigortacılık Kanunu’nun 14. Maddesi ile Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri bünyesinde kurulmuştur.

Güvence Hesabı, ülkemizde kesilen her sigorta poliçesinden yapılan kesintilerden oluşturulan bir fon ile finanse edilmektedir. Trafik kazası sonucu meydana gelen zararlar, rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli bir sigortanın bulunmaması halinde veya çalınmış-gasp edilmiş araçlarda kazaya sebebiyet verilmesi halinde, işte bu fon tarafından karşılanmaktadır.

Güvence Hesabı, kapsamında bulunan zorunlu sigortaların sağladığı teminatlara ilişkin bedeni olarak (sakatlık ve ölüm) zarar görenlere kaza sonrasında sakat kalma halinde sakatlık tazminatı, ölüm halinde ise ölenin yakınlarına destekten yoksun kalma tazminatı ödenmektedir.

Güvence Kapsamı;

• Sigortalının tespit edilememesi halinde kişiye gelen bedensel zararlar,

• Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar

• Zorunlu sigorta teminat limitleri ile sigorta poliçesinde belirtilen teminat arasındaki fark kadar ödenecek bedensel tazminat tutarları

• Sigorta şirketinin mali bünye zaafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde (Güvence Hesabı kapsamında kalan zorunlu sigortalar ile sınırlı olarak) ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlar,

• Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde kişiye gelen bedensel zararlar

• Ayrıca hesaba, Yeşil Kart sigortası kapsamında Türkiye sınırları içinde meydana gelen zararlardan dolayı Büroca tekemmül ettirilen hasar dosyalarında tazminat ödenmesi için Büro tarafından da başvurulabilir

Not: Güvence Hesabında ancak ve ancak bedensel zararlar talep edilebilmektedir. Güvence hesabı, motorlu araçlarda meydana gelen hasarlardan sorumlu değildir.

Güvence Kapsamı Dışındaki Sigortalar :

1. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası)

2. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası

3. Tüpgaz Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası

4. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası

5. Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası

Rücu : Güvence Hesabı, ödediği tazminatın tahsili amacıyla, KTK. m.108 ve Güvence Hesabı Yönetmeliği m.16 uyarınca zarar veren aracın işletenine, sürücüsüne, sigortacısına veya sigortacının iflas masasına rücu etmektedir.

Güvence Hesabına Başvuru Süresi :

Hak sahiplerinin, zarar ve tazminat yükümlüsünü öğrendikleri tarihten itibaren 2 ve her halükarda 10 yıl (TBK. genel zamanaşımı) içerisinde bizzat yazılı olarak veya taahhütlü mektupla Güvence Hesabına başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Güvence Hesabının Sorumluluğunun Sınırı :

Güvence Hesabı’nın sorumluluğu, kaza tarihinde Hazine Müsteşarlığının belirlemiş olduğu teminat limitleri ile sınırlıdır. Fakat bu teminat limiti her durumda ödenmemekte olup, tarafların kusurları da değerlendirildiğinde tespit edilecek tazminat miktarı ödenmektedir.