TAŞINMAZLARA YAPILAN TECAVÜZLERİN ÖNLENMESİ BAKIMINDANİDARİ BAŞVURU YOLU

Hukukumuzda, bir taşınmaz üzerindeki zilyetliğe yapılan saldırılara karşı koymak için sıklıkla başvurulan hukuki yolun müdahalenin meni prosedürü olduğu aşikâr olmakla birlikte, daha kısa ve daha verimli olmakla birlikte, fazla kişi tarafından bilinmediği için başvurulmayan bir idari başvuru yolu da mevcuttur. İşte taşınmazlar üzerinde bu tür saldırıların önlenmesi bakımından ‘’3091 Sayılı Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun’’ ile birlikte, idari bir başvuru yolu düzenlenmiştir. Söz konusu kanunu sistematik olarak inceleyecek olursak;

I. İDARİ BAŞVURUYA KONU EDİLEBİLECEK TAŞINMAZLAR

1. Bu yola başvurulmasının mümkün olduğu taşınmazlar şunlardır;

2. Gerçek Kişilerin zilyetliğindeki taşınmazlar,

3. Tüzel Kişilerin zilyetliğindeki taşınmazlar,

4. Kamu İdareleri, Kamu Kurum ve Kuruluşları veya bunlar tarafından idare olunan taşınmazlar

5. Devlet’e ait veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan sahipsiz yerler,

6. Menfaati umuma ait olan taşınmazlar.

II. BAŞVURU SAHİPLERİ

1. Taşınmaz mala zilyet olan kişi

2. Zilyet birden fazla ise içlerinden biri

3. Kamu idareleri, kamu kurum ve kuruluşları, tüzel kişilerde kurum-kuruluş-tüzel kişilik yetkilisi

4. Köye ait taşınmazlarda, köy halkından herhangi biri başvuru yapabilir

III. BAŞVURUNUN YÖNELTİLEBİLECEĞİ MAKAMLAR

Taşınmaz malın merkez ilçesi sınırları içinde bulunması halinde vali veya görevlendireceği vali yardımcısı, ilçelerde bulunması halinde ise kaymakamlar tecavüz veya müdahalenin önlenmesine karar vermeye yetkilidirler.

NOT: Vali ve kaymakamlar görev alanları içinde bulunan kamu idarelerine, kamu kurumlarına ve kuruluşlarına ait veya bunlar tarafından idare olunan veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan sahipsiz yerlere veya menfaati umuma ait olan taşınmaz mallara tecavüz veya müdahalede bulunulduğu öğrendiklerinde, soruşturmayı doğrudan doğruya yapar veya yaptırırlar ve sonucu karara bağlarlar.

Kamu idarelerine, kamu kurumlarına ve kuruluşlarına ait veya bunlar tarafından idare olunan ve özel hukuk hükümlerine tabi bulunan taşınmaz mallara tecavüz veya müdahalede bulunulması halinde, bu idarelerin yetkilerinin başvurması esastır.

IV. BAŞVURU SÜRESİ

4. madde hükmü uyarınca; tecavüz veya müdahalenin yapıldığının öğrenildiği tarihten itibaren 60 GÜN içinde başvuru yapılmalıdır. Ancak; her halde, tecavüz ve müdahale üzerinden 1 YIL geçmeden başvuru yapılmalıdır. Süreler, hak düşürücüdür.

Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz mallar ile menfaati umuma ait taşınmazlara yapılan tecavüzlerde bu süreler aranmaz.

V. BAŞVURUNUN DEĞERLENDİRİLME SÜRECİ

Karar vermeye yetkisi olan kişiler veya bu kişilerin görevlendirdiği memurlar ‘’yerinde soruşturma’’ yapar. Yetkili memur, tarafların şahitlerini dinler. Şahitlerin tek tek dinlenilmesi esastır. Gerek görülmesi halinde tarafsız kişiler, muhtar, ihtiyar heyeti, kamu kurumu yetkilileri dinlenebilir. İfadeler Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre yeminli alınır.

VI. KARARIN VERİLMESİ

Başvuru tarihinden itibaren soruşturmanın en kısa zamanda yapılarak kararın 15 gün içerisinde verilmesi zorunludur. Çeşitli nedenlerle bu süre içerisinde karar verilememesi halinde durum sebepleriyle birlikte kaymakamlıklarca valiliklere, valiliklerce İçişleri Bakanlığına bildirilir.

VII. İDARENİN KARARLARININ NİTELİĞİ

İdari başvuru sonucunda verilen kararlar, idari yargı yolu açık olmak üzere kesindir. Yani taraflar idari makamların kararını hukuka aykırı bulması halinde, idari yargı yoluna başvurulabilecektir.

Yetkili makam verdiği bu karardan dönemez, kararı kaldıramaz ve değiştiremez. Bu kararlar hiyerarşik denetime tabi tutularak üst makamlarca da kaldırılamaz, değiştirilemez. Tarafların kararın düzeltilmesine ilişkin talepleri dikkate alınmaz. Ancak verilen kararın esasına etkisi olmayan açık ve belirgin yazı ve hesap hataları gibi maddi hatalar kararı veren makamca düzeltilir.

VIII. KARARIN İNFAZI

Yetkili idari makam tarafından taşınmaz zilyetliğine tecavüzün veya müdahalenin önlenmesine karar verildiği takdirde ayrıca kararın gereği için infaz memuru görevlendirilecektir. İnfaz memuru da dosyanın kendisine tevdiinden 5 gün içerisinde tecavüzün olduğu taşınmazın mahalline giderek karar gereğini yerine getirmek, taşınmazı zilyede teslim etmek zorundadır. Soruşturma memuru ile infaz memurunun aynı kişi olması mümkündür.

İnfaz memuru;

• Önceden tespit ve taraflara tebliğ edilen gün ve saatte, görevlendirilmiş ise teknik elemanlar ve güvenlik görevlileri ile birlikte taşınmaz malın bulunduğu yerde hazır bulunur.

• Tarafların gelip gelmediğini kontrol eder. mütecavizin gelmemesi halinde durumu tutanağa geçirerek infaz sırasında hazır bulunmak üzere yöre halkından iki kişi seçer. İnfazı güçleştirecek veya engelleyecek bir durum olması halinde güvenlik kuvvetlerinin gerekli önlemleri alarak güvenliğin sağlanmasından sonra infaz işlemine başlar.

• Yetkili makamca verilen kararı okur ve kararın birer örneğini taraflara vererek gerekirse kararın mahiyeti hakkında açıklamalarda bulunur.

• Mütecavizin tecavüzü veya müdahalesi defedilerek taşınmaz mal mahallinde zilyet veya zilyetlere teslim edilir.

İnfaz sırasında mütecaviz, anlaşmazlık konusu taşınmaz mal üzerinde üstün bir hakkı bulunduğunu ileri sürse bile, kararda da belirtilmiş olduğu üzere yargı yoluna başvurması gerektiği bir kez de sözlü olarak kendisine duyurulur.

15 günlük süre içinde karar verilmezse veya verilen karar, kanunda belirlenen 5 günlük süre içinde infaz edilmezse durum, sebepleri ile birlikte bir üst makama bildirilir.

XI. İKİNCİ VE SONRAKİ TECAVÜZLER SUÇ TEŞKİL ETMESİ

Taşınmaz mala mütecavizin ikinci defa veya onun yararına başkaları tarafından bilerek yapılacak tecavüz veya müdahalenin SUÇ TEŞKİL EDECEĞİ ve Kanunun 15 ini maddesi uyarınca cezalandırılacağı belirtilir ve infaz tutanağı düzenlenerek imza altına alınır.

İkinci bir tecavüz halinde de yapılacak başvuru yine aynı kanunun 4. Maddesinde düzenlenen ve bizim de yukarıda verdiğimiz süreler içerisinde yapılmalıdır.

XII. İNFAZDAN DÖNÜLEMEMESİ

Karar verildikten sonra tarafların herhangi bir nedenle infazın durdurulması ya da ertelenmesi yolundaki talepleri dikkate alınmaz.

Karar verildikten sonra tarafların aralarında anlaşılmış olmaları infazın yapılmasına engel değildir.

Ancak, başvuru sahibinin, aralarında anlaşmış olduklarından bahisle infaz giderlerini yatırmaması halinde durum tutanakla tespit edilir ve kararın ilgililere tebliği ile yetinilir.

Eğer Anlaşmazlık dava konusu yapılmışsa, 3091 sayılı kanun uygulanmaz.